Yumurta dondurma uygulamasını, anne adayının yumurtalığından alınmış yumurtanın (oosit) özel yöntemlerle dondurulması ve ileri bir zamanda kullanmak için muhafaza edilmesi olarak tanımlayan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tıraş, yumurta dondurma uygulamasıyla ilgili tüm merak edilenleri anlattı... Yumurtaların ileri bir zamanda kullanılmak üzere dondurulması çeşitli durumlarda zorunlu hale gelmiştir. Bu durumlar; - Ailesinde veya yakın akrabalarında erken menopoz yaşayan kadınlar olması, evlenene dek menopoza girerek yumurtalarının azalacağı konusunda korku yaşayanlar, yumurtalarının dondurulması için başvurabilir. - Muztarip olduğu kanser hastalığı sebebiyle, kemoterapi ve radyoterapi tedavisine girecek olan kadınlar, yumurtalıklarının işlevlerini yitirebilir. Bu ihtimali olan kadınlar tedaviye başlamadan önce yumurtalıklarının dondurulması için başvurabilirler. - Bebek sahibi olmayı eğitim, kariyer ve çeşitli etkenler sebebiyle ertelemek isteyen kadınlar ya da buna zorunlu olanlar, yumurtalarının dondurulması için başvurarak anne olma yetilerinin saklanmasını talep edebilirler. Kadınların doğurganlıklarını ileri yaşlara saklayabilmelerini sağlıyor Kadınların bugünün şartlarına göre, toplumda statüleri değişmiştir. Ekonomik anlamda bağımsızlıklarını kazanmanın hak olmaktan çıkması ve hatta kariyer planlamaları sebebiyle evlilik yaşı oldukça ileri yaşlara ertelenmek zorunda kalabilmektedir. Üreme bakımından kadınların oldukça büyük bir misyon üstlenmesi sebebiyle kadınlar, doğurganlık yetilerini yitirme endişesi ile karşı karşıyadır. Kadınların yumurta hücreleri doğumlarıyla beraber belirli bir kapasitededir. Bu yumurta hücrelerini adet görmeye başlamalarından itibaren, her adet döneminde kullanmaya ve azaltmaya başlarlar. Kadın, aldığı her yaşla beraber yumurta hücrelerini azaltır, hem de kalitesini düşürür. Kadınların daha fazla bir misyonu olduğu hayatta, doğurganlık yetilerinin yaşlarının ilerlemesi sebebiyle riske girme hali, gelişen teknoloji sayesinde ortadan kaldırılabilmektedir. Yumurta dondurma uygulaması ise, kadınların doğurganlığını ileri yaşlarına karşı saklayan, onların bebek sahibi olmasını, dolayısıyla toplumda sağlıklı genç nüfusun artmasına sebep olabilen bir işlemdir.
Yumurta dondurma uygulamasında başarı oranları Dondurulmuş ve çözdürülmüş her yumurta hücresiyle hamileliğin yüzde yüzde sağlanması mümkün değildir. Ancak bu konuda yürütülen çalışmalarla beraber, yeni yöntemlerin kullanılması ile hamilelik sağlanan yumurtaların sayısında artış olmaktadır. Vitrifikasyon (camlaştırma) tekniğinin ve döllenmede mikro enjeksiyon tekniğinin kullanılması ile birlikte elde edilen hamilelik oranında gözle görülür bir fark elde edilmeye başlanmıştır. Yumurtaların dondurulmasının ardından, çözdürülmek için uzun seneler bekleyebilmek mümkündür. Çözdürülen yumurtalardan sağlanacak hamileliklerden sağlıklı bebekler dünyaya gelebilmesi oldukça mümkündür. Çünkü yumurta hücresi dondurulduğu zaman, kadının dondurduğu yaşının özelliklerini ve kalitesini taşımaktadır. Kaliteli yumurtalarla, döllenen spermlerden sağlıklı bebek sahibi olmak mümkündür. Yumurta dondurma işleminin uygulanışı Yumurta dondurma işlemi, sperm dondurma işleminden daha zor bir yöntemdir. Bunun için çeşitli yöntemler uygulanmıştır. İlk başta, yumurta dokusu dondurulmaya başlandı. Bu uygulamada yumurtalık dokusunun tekrar nakil edilmesinde kadınlar, daha erken menopoza girmeye başladı. Bu sebeple yumurtalık dokusunun dondurulmasından vazgeçilmeye başlandı. Daha sonra ise yöntemlerin ve teknolojinin ilerlemesiyle beraber yumurta hücresi dondurulmaya başlandı. Yumurta hücresi, insan vücudunda olan en büyük hücre olma özelliğini taşır. Bu sebeple dondurma uygulaması sperm ve embriyo dondurmaya göre daha zor olmaktadır. Eskiden yavaş dondurma uygulaması kullanılırken, yumurta dondurma yönteminde başarı oranı daha düşük olmaktaydı. Günümüzde uygulanan vitrifikasyon tekniğinde yumurtalar daha hızlı dondurulur bu sebeple de yavaş dondurmada gerçekleşen hatalar olmaz. Bu sebeple de daha fazla başarılı sonuçlar alınır. Yumurta hücresinin oldukça fazla oranda su içermesi sebebiyle, yavaş dondurma uygulamasında buz kristalleri meydana gelmektedir. Bu durum, yumurta hücresine zarar vermektedir. Çözdürüldüğünde yumurtalardan hamilelik sağlanma şansı oldukça az olmaktadır. Fakat artık uygulanmaya başlanan vitrifikasyon yönteminde dondurma işlemi çok daha hızlı olduğundan, buz kristallerinin oluşmasına mahal verilmez. Yumurtalar -196 derecede dondurularak saklanmaktadır. Kadınların yumurtalarını dondurma sebepleri Yaşın ilerlemesi ile beraber hamilelik şansını düşür ve hamilelik gerçekleşse dahi, doğacak bebeklerde genetik anomali riski daha fazla olur. Kadınlarda 25 yaşında hamilelik elde etme ihtimali, % 85 oranındayken, 40 yaşındaki bir kadında hamilelik ihtimali, % 40 oranına düşmektedir. İş sahibi olan, kariyer planları olan kadınlar, çoğunlukla anne olmayı daha ileri tarihlere ertelemektedir. Bu nedenle de bebek sahibi olma şansını kaybetmemek adına, bu uygulamaya başvurmaları faydalı olacaktır. Dondurulmuş yumurtaların saklanma süresi Dondurulmuş yumurtaların bekleme ya da saklama süresi oldukça uzundur. Günümüzde dondurulmuş embriyolar 20 yıl kadar, spermler ise 30-35 yıl muhafaza edilebilir. Kadınlar yumurtalarını dondurdukları yaşından, hamile kalmak isteyecekleri yaşa dek yumurtalarını saklayabilir. Donduruldukları yaşın kalitesinde olan yumurtalarla sağlanacak hamilelik, sağlıklı olmaktadır. Bu yöntemle doğan bebeklerin sakat kalma riski Bu teknikle dünyaya gelen bebeklerin sağlıklı bir şekilde doğduğu bilinmektedir. Bugüne kadar yumurta dondurma işlemiyle doğan bir bebekte anomali olduğu bildirilmemiştir. Bu sebeple kadınların herhangi bir endişe duymasına gerek yoktur. Kabul edilen riske göre, dondurulmuş yumurtalarla sağlanan bebeklerin, sakat olma riski, taze yumurtayla doğan bebeklerle aynı orandadır. Yumurta dondurma işlemi için uygun yaşlar Yöntemde her yaştaki yetişkin bir kadından elde edilen yumurtalar dondurulabilir. Fakat dondurulan yumurtaların kadının yaşıyla ilgili olarak kaliteli olacağından, uzmanlar 35 yaşına gelmeden evvel, yumurta dondurma uygulamasının yapılmasının daha uygun olacağını önerir.
