[h=1]İşlemciler nasıl soğutuluyor?[/h][h=3]Bilgisayarların açık ara en sıcak bileşeni olan işlemci hangi yöntemlerle, nasıl soğutuluyor?[/h] İşlemciyi soğutmak... İşlemcinizin soğutulması bilgisayarınızın performansında önemli rol oynar. İşlemci soğutmasının yeterli olmadığı durumlarda sisteminizde yavaşlamalar, hatalar veya kilitlenmeler meydana gelebilir. Overclock meraklıları için önemli etkenlerden biri olan soğutma, bilgisayarınızın stabil bir şekilde çalışabilmesi için de son derece önemlidir. Bu yazıda mevcut CPU soğutma sistemlerini, nasıl çalıştıklarını, avantaj ve dezavantajlarını sizin için inceledik.
Isı yayıcılar ve fanlar Elektrik akımı sıcaklık üretir. Bunun can sıkıcı olduğu düşünebilirsiniz, fakat PC'nizin işlemcisinin yüksek hızlara çıkabilmesi bu fiziksel olay sayesinde olur. Isı, kinetik bir enerji olduğu için yok edilmesi mümkün değildir. Bir işlemciyi soğutmanın yolu, sıcaklığı ondan mümkün olduğu kadar uzağa taşımaktan geçer. Böylelikle işlemcinizin hasar görmesini engellemiş olursunuz. Bilgisayarınızın içersindeki teknoloji inanılmaz derecede karışık da olsa, ne kadar hızlı çalışacağını belirleyen bir heatsink ve fandır. [h=4]Isı yayıcı ve fanlar[/h]En basit soğutma ısı yayıcılarla sağlanabilir. Isı yayıcılar pasif olarak ısıyı dağıttıklarından güç tüketimi yapmazlar. Bu yüzden bu yönteme "pasif soğutma" da denir. Isı işlemcinizin yüzeyinden daha geniş yüzey ve hacme sahip olan bir maddeye iletilir ve sonunda havaya aktarılır. İşlemciyle temas eden bölüm genellikle ısı iletimi yüksek olan bakırdır. Havayla ısıyı dağıtmak pek etkili bir yol olmadığı için ısı dağıtıcıya bir fan ekleyerek hava dolaşımı sağlanabilir ve daha iyi bir soğutma elde edilebilir. Çoğu kullanıcı için bu soğutma yeterli olacaktır. Bir sonraki adım ısı yayıcılarda daha iyi maddelerin kullanılmasıdır. Bakır yerine karbon nano-tüpler kullanılarak ısı iletkenliği 1,5 katına kadar çıkarılabilir. Yine de bakır ısı yayıcılar, karbon nano-tüplere göre çok daha ucuzdur ve yeterince iyidir.
Isı boruları Yüksek miktarda ısıyı dağıtmanın başka bir yolu da ısı boruları kullanmaktır. Bir madde sıvı durumundan gaz durumuna (veya sıvı durumundan katı durumuna) geçtiğinde yüksek miktarda ısı dağıtılır. Buradaki temel prensip buzdolabınızda kullanılan ile aynıdır. PC soğutucularındaki borular, içlerinde az miktarda saf su bulundurur. Boru içindeki basınç düşüktür, bu sayede içindeki suyun kaynama seviyesi aşağı çekilir. Borunun içinde fitil yerine geçen bir tabaka bulunur. Sıcaklığın kaynağı olan bölümde su kaynar ve gaz haline gelen su borunun uçlarına yayılır. Burada fitil üzerinde yoğunlaşan su tekrar ısı kaynağına geri döner. "Buhar odası" da ısı borusunun başka bir çeşididir. Bu tür ısı yayıcılarda borular işlemcinin üzerine sığacak şekilde düzleştirilmiş, ısı yayıcı boruların üzerine yerleştirilmiştir.
Sıvı soğutma PC'lerdeki sıvı soğutma, otomobillerdeki kaloriferlerle nerdeyse aynı mantıkla çalışır. Suyun işlemci üzerindeki blok üzerinde dolaşması ve ısının havaya dağıtıldığı kanatçıklara iletilmesi sağlanır. Sıvı soğutma, hava ile soğutmaya göre sıcaklığı işlemciden çabucak uzaklaştırabilen daha etkili bir yöntem. Önceleri sıvı soğutma sistemlerini bilgisayara entegre etmek zor olsa da artık sıradan ısı yayıcılar kadar kolay kurulabiliyorlar. Sıvı soğutmada ısı değişiminin yapıldığı son bölüm olan radyatör, çok da etkili olmayan bir parça sayılabilir. Fakat birden çok fanı bulunan büyük bir radyatörü kasanıza sığdırabilir ve performansı artırabilirsiniz.
Termo-elektrik soğutucular Termo-elektrik soğutucular ısıyı aktarmak için "Peltier etkisi"ni kullanır. Bu sistemde iki farklı yarı iletken karşı karşıya sıkıştırılır ve elektrik akımı uygulanır. Böylelikle ısı bir taraftan diğer tarafa iletilir. Polariteyi değiştirmek akım yönünü de ters çevirmektedir. Sistemin çalışması ısı borularındakine benzer, fakat burada elektronlar kullanılır. Bu yöntemin çok etkin olduğu söylenemez, ama sistem sabittir ve bakım gerektirmez. Termo-elektrik soğutucular, heat-sink'lerin yapamadığı ortam sıcaklığının altında bir soğutmayı da sağlayabilir. Fakat bu PC içersindeki parçalar üzerinde yoğunlaşmaya yol açmaktadır. Termo-elektrik soğutucular, diğer soğutucular yanında pahalı bir alternatif olarak durmaktadır. Termo-elektrik soğutucu ile sıvı soğutmayı bir arada kullanarak gayet iyi sonuçlar alınabilir.
Diğer yöntemler ve sonuç Çözümler arasında kaba kuvvete başvurmak da sayılabilir. Bir klimanın buhar sıkıştırma birimini PC'nize entegre edebilirsiniz. Bu yöntem evde kullanılan bilgisayarlar için gereksiz olabilir ve yoğunlaşma sorununa da yol açabilir. Tüm bilgisayarı iletken olmayan bir sıvının içine batırmak da diğer cesur yöntemlerden. Sonuç: Bir işlemciyi soğutmak uzaktan basit bir işlem gibi görünse de bugün hala pek de kolay değil – soğutucu bilgisayarınızın güç kaynağını kullanmak zorunda, manyetik alanlar oluşturmamalı ve bilgisayarın çalışmasına engel olmamalıdır.
Gizlenmiş İçerikGörmek İçin Foruma Giriş Yapınız. ! AMD’nin CES 2016’da görücüye çıkardığı yeni nesil stok işlemci soğutucusu Wraith, çok daha sessiz çalıştığı gibi etkin bir soğutma sağlıyor. İşlemcilerle beraber gelen stok soğutucular, bildiğiniz gibi beklentileri tam anlamıyla karşılayamıyor. Sistemin stabil durumda çalışması esnasında çoğu zaman sıkıntı çıkarmayan stok soğutucular, işlemci yük altına girdiğinde ise zor durumda kalıyor. AMD de bu doğrultuda Wraith adını verdiği yeni stok işlemci soğutucusunu CES 2016 kapsamında sahneye çıkardı. Bir işlemci soğutucusundan beklenen yüksek performans ve sessiz soğutma özelliklerinin bir araya getirdiği söylenen yeni model, önceki versiyonla kıyaslandığında %24 oranında daha başarılı bir soğutma sağlıyor. %34 oranında daha iyi bir hava akımı oluşturmayı başaran Wraith, 125W ve altında TDP değerine sahip işlemci modellerinin kutusuna dahil edilecek. Daha büyük bir fanın sunulduğu yeni stok işlemci soğutucusu böylece daha düşük hızda dönüşle birlikte etkin bir soğutma sağlıyor. Elbette soğutucu blogu da daha büyük şekilde sunuluyor ve ek olarak iki bakır boru yardımıyla performansının artış gösterdiği belirtiliyor. Hızaşırtma yapmak isteyen kullanıcıların da bu yeni stok soğutucuyu kullanabileceği belirtiliyor. Intel’in son aldığı kararla birlikte stok soğutucuları kutu içeriğinden çıkarmasıyla beraber, AMD bu durumu yeni nesil stok soğutucusuyla birlikte fırsata çevirebilir. AMD FX 6330 işlemcilerin kutu içeriğinde sunulacak olan bu işlemci soğutucusu, ayrıca bu yıl duyurulacak ZEN mimarili işlemcilerle de gelecek.
Mikroişlemci üreticisi Intel, 1971'den bu yana bilgisayar teknolojilerine yön veren önemli şirketlerden biri. Yarım asıra yakın zamanda tanıttığı bir çok ürün ile bir anlamda tarihin akışına da yön veren şirketin en unutulmaz işlemcilerini bir araya getirdik. İşte Intel'in en önemli işlemcileri... INTEL 4004 1971 yılında tanıtılan Intel 4004 ilk ticari tek çipli mikro işlemcidir. Masaüstü hesap makinaları için geliştirilmiştir. Intel 8008 Öncülü 4004'ten 1 yıl sonra, 1972 yılında tanıtılan 8008 dünyanın ilk 8-bitlik işlemcisidir. 8008 ile birlikte ilk kişisel bilgisayar kitlerinin çalıştırılabileceği hızlara ulaşılmıştır. Intel 8080 Intel 8080'i bilgisayar tarihinin en önemli işlemcilerinden biri yapan en önemli unsun Altair 8800'de kullanılması. Altair 8800 kişisel bilgisayaların ilk örnekleri arasında. Intel 8086/8088 1978 yılında tanıtılan 8086 ve 8088 işlemciler, Intel'in ilk 16-bit'lik işlemcileridir. Günümüzün modern bilgisayarlarına öncülük eden iki mikro işlemci günümüzde x86 olarak adlandırılan mimarinin ilk yapı taşlarını oluşturur. 8086 ve 88 modelleri 1981 yılında IBM PC'lerde kullanılmıştır. Intel 386 386'ya geçmeden biraz da 286'dan bahsetmek gerekiyor çünkü PC'nin ilk yıllarında en yaygın olarak kullanılan işlemci Intel'in 286'sı. Buna rağmen 386'yı listeye almamızın sebebi Intel'in 32-bit mimarili işlemcisi olması. 386 ile birlikte IBM tekeli yavaş yavaş sarsılırken ilk rakibi Compaq ortaya çıktı. Bu arada, aslında bu işlemci serisi de 80286 ve 80386 olarak devam ediyor ancak genel kullanımda 80 yer almıyor. Pentium Intel'in belki de adı en çok duyulan ve uzun yıllar kullanımda kalan Pentium serisi 1993 yılında ortaya çıktı. Intel'in başarılı işlemcisi 486 DX'ten sonra gelen Pentium tanımlaması ise AMD ve Cyrix gibi üreticilerin Intel ile aynı şekilde 486 ve hatta 586 gibi isimler ile işlemci üretmesi nedeniyle ortaya çıktı. Intel yeni işlemci ailesini artık kendine özel bir isim ile markalamak istiyordu. 4 nesil geçiren Pentium yerini bir başka popüler işlemci ailesine Core Duo'lara bıraktı. XEON 204 yılında tanıtılan 64-bit'lik Xeon işlemciler, Intel'in ofis, ev ve endüstriyel sınıf işlemcilerini ayırma stratejisinin bir parçası olarak ortaya çıktı. Xeon işlemciler daha çok sunucu, workstation gibi bilgisayarlarda tercih edildi. Core 2 Duo Intel'in çift çekirdekli işlemcileri olan Core 2 Duo'lar watt başına performans değerleri ve giderek artan alınabilirliği ile uzun yıllar tercih edilen bir işlemci ailesi oldu. Atom Performans arayanların yüzünü ekşitse de çok düşük güç tüketimiyle günlük işlerin yapılabileceğini gösteren Atom işlemciler, boyut ve güç tüketimi alınında yeni bir yol açtı. Core i Series Core i3, i5 ve i7... 2010 yılında yerleşik HD grafik işlemciler ile birlikte karşımıza çıkan Core ailesi 6. nesili ile hala aramızda...
