Besinlerin satın alınmasından hazırlanması ve pişirilmesine kadar geçen her aşamada amacın hem besinin hijyenini sağlamak hem de besin değerini korumak gerektiğini biliyor muydunuz? Tüm gıdaları satın alırken ilk önce son kullanma tarihlerine ve ambalajının zarar görmemiş olmasına dikkat etmek gerekiyor. Amerikan Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü Uzman Diyetisyen Tuğçe Aytulu, tüketicilere bu tür ürünleri satın alma ve saklama konusunda püf noktaları öneriyor: Satın almada dikkat edilecek püf noktalar Tüm gıdaları satın alırken son kullanma tarihi, ambalajının zarar görmemiş olması gibi özelliklerine bakılarak satın alınmalıdır. Ekmek ve benzeri gıdaları satın alırken ambalaj içinde olanları tercih etmek daha güvenlidir. Patates alırken yeşillenmemiş, yarık ve çatlakları olmayanlarin tercih edilmesi gerekir. Pastorize olmayan sütten yapılmış peynir tüketilmemelidir. Bu nedenle açık peynirler yerine kapalı kutularda satılanları almak daha güvenli olacaktır. Süt, hazır meyve suyu satın alırken UHT (Ultra High Temperature) yöntemi ile paketlenen Tetra Pak kutuda olanlar tercih edilmelidir. Bu ürünler besin değerini daha az kaybetmiş olanlardır ve kullanılan yöntem hijyenik olarak en güvenilir teknolojiyle hazırlanıp paketlenen yöntemdir. İyi pişmemiş et ürünlerinin tüketimi bazı mikroorganizmaların bulaşması açısından oldukça riskli ve tehlikelidir. Plastik kaplarda saklanan asitli gıdalar , içinde bulundukları kaplarla temas ederek zararlı maddelerin besinin içine geçmesine neden olabilir.Örneğin turşu , portakal suyu gibi gıdalar plastik kaplarda saklanmamalıdır. Diyet ürünlerin satın alınmasında dikkat edilecek püf noktalar Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şişmanlığın ve buna bağlı olarak oluşan hastalıkların giderek artmasıyla düşük kalorili ürünlere olan talep artmıştır. Tüketiciler bu ürünleri kullanırken üzerinde ‘light, %0 yağlı, diyet, şekersiz’gibi ibareler görmektedirler.Bir ürünün light olması veya şekersiz olması o ürünün kalorisinin düşük olduğunu göstermez. Bir ürünün light olması bu ürünün yağının veya kalorisinin azaltılmış olduğu anlamına gelir.Ancak yağı azaltılmış ürün mutlaka düşük kalorili olmak zorunda değildir. Çünkü ürünün yağının azaltılması işlemi sırasında yağı azaltılırken diğer besin öğelerinin içeriği artabilir. Karıştırılan diğer bir konu ise üzerinde diyet yazan ürünlerin kalorisiz olup istenildiği kadar yenilebileceği düşüncesidir. Oysa bu mümkün değildir; diyet bisküvi olarak satılan ürünler markasına göre farklılık göstermekle beraber ortalama olarak 2-3 adet Diyet bisküvinin kalorisi 1 dilim ekmekteki kaloriye eşittir. Diyabet hastaları için piyasada ‘diyabetik’etiketi ile satılan ürünlerde şeker yerine yapay tatlandırıcılar kullanılmaktadır. Bunların yağ miktarları azaltılmış olmayabilir. Bu durumda zayıflama diyetlerinde kullanımı uygun olmayacaktır. Bu ürünlerin piyasadaki yeri kaçınılmazdır. Ayrıca artan hastalıklarla birlikte bu ürün çeşitleri hayatımızda yer almalıdır. Ancak ürünün üzerinde ürün hakkında daha ayrıntılı bilgiler içeren etiketler bulunmalıdır. Bu, hem ürünün daha güvenilir olmasını hem de üründen daha verimli bir şekilde yararlanmayı sağlayacaktır. Bununla birlikte bu ürünlerin diyetisyenler ve gıda mühendisleri gibi uzmanların yer aldığı belirli kuruluşlar tarafından kontrol edilmesi ve denetlenmesi gereklidir. ETİKETLERİN ANLAMLARI Diyabetik: Şeker yerine tatlandırıcı ile hazırlanmış ürünlerdir .Ürünün yağı ve kalorisinde azalma olmayabilir. Light:Yağı %40 azaltılmış ürün veya kalorisi %25 azaltılmış anlamındadır. Diyet:Kalorisi azaltılmıştır ancak içinde şeker bulunabilir. Piyasada bulunan bu tür ürünlerin bazıları ülkemize yurt dışından ithal edilerek gelmektedir. Yurt dışında bu ürünlerin yapım aşamasından etiketlenmesi ve sunumuna kadar geçen tüm süreçler profesyönelce yürütülmekte ve denetimler belirli kuruluşlarca yapılmaktadır. Bu ürünlerde bulunan etiketlerde tüketiciyi aydınlatıcı ve besinin içeriği ile ilgili her türlü bilgi bulunmaktadır. Ancak ülkemize girişi sırasında bu etiketlerin bazıları Türkçeye çevrilmekte bazıları ise çevrilmemektedir. Bu noktada tüketicilerin bilgi edinmelerini zorlaşmaktadır Gıdaları saklarken dikkat edilecek püf noktalar Pişmiş gıdalar buzdolabında saklanırken rafın en üstünde saklanmalıdır. Bu sayede çiğ ve mikrop barındırabilecek olan gıdalardan pişmiş gıdanın içine suyunun akması engellenmiş olur.Özellikle çiğ et/tavuk gibi gıdalar dolapta saklanırken ya da çözdürülürken dolabın en alt bölümünde veya çözdürme bölümlerinde bekletilmelidir. Yağlar serin, ışıksız ortamda saklanmalıdır. Yumurta buzdolabında yıkanmadan saklanırsa besin değerini korumuş olur. Ancak kullanımdan hemen önce dış yüzeyi iyice yıkanmalıdır. Gıdaları açıkta saklarken sıcaklık ve neme dikkat edilmelidir. Örneğin patates aydınlıkta yeşillenir. Bu nedenle serin, kuru ve ışıksız bir dolapta saklanmalıdır. Ekmek iki günden fazla saklanacaksa açıkta değil ,buzdolabında saklanmalıdır. Hazırlama ve pişirmede besin değerini artırıcı bazı öneriler Hamuru mayalandırmak besin değerini arttırır. Beyaz un yerine tam buğday unu besin değeri olarak daha yüksektir. Şeker yerine pekmez kullanımı hazırlanan gıdanın besin değerini arttırır. Kurubaklagiller iyi pişirilirse besin değeri artar. Ekmek çok kızartılırsa besin değeri azalır. Sebzeler kavrulur veya haşlanıp suyu dökülürse besin değeri azalır Yoğurdun yeşil suyu atılmamalıdır. Çünkü riboflavinden (B2 vitamini) zengindir.Yoğurt tüketilmeden hemen önce karıştırılabilir ya da kek, poğaça gibi gıdalar hazırlanırken kullanılabilir. Taze meyve suları ve doğranmış sebzeler açıkta bırakılırsa veya hemen tüketilmezse besin değeri azalır. Gıdaların temel olarak en iyi pişirme şekli kavrulmadan ve kısık ateşte pişirilmesidir. Besin değerini kaybetmemesi için kavrulmaması, kızartılmaması gerekir.
